Kies uw kerk

Preek van de week

2016-01-24. Zeggen en schrijven

Preek 3de zondag van het jaar, C

 

Eerste lezing: Nehemia 8,2-4a.5-6.8-10

Evangelie: Lucas 1,1-4; 4,14-21

 

Een van de grootste uitvindingen van de mens is de boekdrukkunst geweest. Hierdoor waren wij instaat om onze gedachten, onze verhalen en verlangens aan papier toe te vertrouwen, zodat we niet meer afhankelijk waren van een mondelinge overlevering.
Tegenwoordige hebben we e-readers, digitale boeken in een klein en handzaam zakformaat. Het principe van de eerste gedrukte boeken is niet veranderd, het overleveren van belangrijke gedachten, wensen, met de bedoeling ze te bewaren en over te leveren aan volgende generaties.

Dit overleveren doen we al vele generaties. In de eerste lezing hoorden we hoe de priester Ezra het boek van de wet voor de vergaderde groep vrouwen en mannen voorlas. De priester ging op een houten verhoog staan en iedereen luisterde aandachtig. Toen Ezra het boek opende ging heel het volk staan en ze zeiden: ‘Amen, amen’. Daarna werd uitleg gegeven en de betekenis van de woorden verklaard. De mensen waren ontroerd door het luisteren naar de woorden en daarna aten en dronken ze gemeenschappelijk.

Hoe doen wij dat in onze kerk? Tijdens de eucharistieviering wordt het evangelieboek gehaald, met licht omgeven en aan de priester gegeven om het voor te lezen. De mensen in de kerk gaan staan en luisteren aandachtig. Daarna klinkt het: ‘U komt de lof toe…’. Het boek wordt weggebracht en op een ereplaats gezet. De woorden van de Schrift worden uitgelegd, toegelicht en daarna wordt de tafel gedekt om samen te eten en te drinken.

We gaan nu eens stapje dieper. Woorden op zich hebben geen betekenis, maar als ze gelezen worden, uitgelegd en voorgeleefd, krijgen ze iets heiligs. Daarom werd het volk rondom priester Ezra enthousiast en zegt Jezus: ‘Het woord dat je gehoord hebt, is nu in vervulling gegaan’.  Het ‘enthousiasme’ en het ‘in vervulling gaan’ ontstaan wanneer het woord betekenis krijgt in mijn leven, nu op dit moment.  Het is een vorm van herkenning.

Ook van ons, luisteraars, wordt gevraagd onszelf te herkennen in het Woord dat we hebben gehoord.  Dan krijgt het betekenis. Want Gods woord is speciaal voor ons geschreven, om ons leven richting te geven. Om ons te helpen om vrij te worden waar ons eigen leven onszelf te grote lasten oplegt.

Zeggen en schrijven, wordt zo geschreven en opnieuw uitgezegd zodat ze in vervulling kunnen gaan, hier en nu, in mijn leven.

 

Amen

14e eeuw, plafondschildering

Te bezichtigen in Macedonië, Struga, S.Kliment

De afbeelding is een wandschildering in de boogconstructie van de kerk. We kijken hoog tegen Jezus op. Een driehoek herinnert ons aan de Drievuldigheid. Hij heeft de boekrol in de hand, Gods Woord, waarvan Hij de verpersoonlijking is.

Aan Jezus’ voeten staat een klein mannetje. Ook hij draagt een boek. Hij is waarschijnlijk de dienaar in de synagoge die Jezus het boekrol heeft aangereikt, en na de voorlezing weer terug in ontvangst zal nemen. Net als wij, kijkt hij op naar Jezus.

De rechterhand van Jezus wijst erop dat Hij onderricht geeft, goddelijk onderricht. Hij heeft de tekst van Jesaja voor zich liggen, waarin sprake is van God die een genadejaar afkondigt. Hij zegt dat deze aankondiging vandaag, met Hem, in vervulling gaat.
Jezus’ gehoor is niet afgebeeld. We zien Hem alleen. Zodat de nadruk niet valt op de manier waarop zijn gehoor deze woorden ontvangt, maar op zijn goddelijke gestalte die de vervulling is van Jesaja’s tekst.

Lucas 04, 14-21

Lucas 04, 14-21

Nehemia 8,2-4a.5-6.8-10

Ezra, de priester, bracht de leer bij de vergadering van mannen en vrouwen en iedereen die de voorlezing kon volgen. Het was de eerste dag van de zevende maand. Vanaf de dageraad tot de middag las Ezra eruit voor op het plein voor de Waterpoort, verstaanbaar voor de mannen en vrouwen en iedereen die het kon volgen. Het volk luisterde aandachtig naar de voorlezing van het boek van de leer. Ezra, de Schriftgeleerde, ging op een houten verhoging staan die voor die gelegenheid gemaakt was.
Tegenover heel het volk opende Ezra het boek; hij stak immers boven iedereen uit. Op dat ogenblik ging iedereen staan. En Ezra prees de Heer, de grote God, en heel het volk antwoordde: ‘Amen, amen!’ Zij staken hun handen omhoog, zij bogen het hoofd en zij vielen neer voor de Heer, met het gezicht op de grond.
Zij lazen voor uit het boek van Gods leer, legden het uit en verklaarden de betekenis, zodat iedereen de lezing begreep. Vervolgens zeiden Nehemia, de landvoogd, Ezra, de priester en Schriftgeleerde, en de Levieten die de uitleg gaven tegen heel het volk: ‘Deze dag is gewijd aan de Heer uw God. Wees dus niet treurig en ween niet.’ Het hele volk was namelijk in tranen uitgebarsten toen het de woorden van de leer hoorde. En ze zeiden hun: ‘Kom, ga eten en drink er zoete drank bij, en deel met wie niets heeft, want deze dag is gewijd aan onze Heer. Wees niet bedroefd, maar laat de vreugde die de Heer u schenkt uw kracht zijn.’

Lucas 1,1-4;4,14-21

Velen hebben zich er al toe gezet het verhaal te doen van wat zich bij ons heeft voltrokken, aan de hand van de overlevering van de oorspronkelijke ooggetuigen die dienaar van het woord zijn geworden. Nu heb ook ik besloten alles van voren af aan nauwkeurig na te gaan en voor u, geachte Teofilus, ordelijk op schrift te stellen, zodat u zich kunt overtuigen van de betrouwbaarheid van de berichten die u hebt ontvangen.

Terug naar Galilea
Jezus keerde terug naar Galilea in de kracht van de Geest. Zijn faam verbreidde zich over heel die streek. Hij gaf onderricht in hun synagogen en werd door iedereen geëerd.
In de synagoge van Nazareth
Zo kwam Hij in Nazareth, waar Hij was opgegroeid, en volgens zijn gewoonte ging Hij op sabbat naar de synagoge. Hij stond op om voor te lezen, en kreeg een boekrol van de profeet Jesaja aangereikt. Hij opende de rol en vond de plaats waar geschreven staat: De Geest van de Heer rust op mij; daartoe heeft Hij mij gezalfd. Om aan armen de goede boodschap te brengen heeft Hij mij gezonden, om aan gevangenen hun vrijlating aan te kondigen en aan blinden het licht in hun ogen, om verdrukten in vrijheid te laten gaan, en een jaar af te kondigen dat de Heer welgevallig is. Daarna rolde Hij het boek dicht, gaf het terug aan de dienaar en ging zitten. De ogen van allen in de synagoge waren op Hem gericht. Toen begon Hij hen toe te spreken: ‘Vandaag is het Schriftwoord dat u gehoord hebt in vervulling gegaan.’

Archief preken