De oorsprong van deze idyllische en drukbezochte kapel van Onze Lieve Vrouw van de Heilige Eik aan de Proosbroekweg ligt vele eeuwen terug. Er bestaan verschillende versies van de legende, maar volgens de legende die Petrus Vladderaccus begin 17 de eeuw in een geschriftje noteerde, werd er begin 15 de eeuw op het zand in het riviertje de Beerze een beeldje van Maria met kind gevonden. Dit beeldje werd in een eik geplaatst en door de boeren en herders vereerd. Nadat men het beeldje naar de kerk van Oostelbeers of Middelbeers gebracht had, stond het de volgende dag weer op zijn oorspronkelijke plaats. Toen bracht men het beeldje naar Oirschot en bouwde men ter plaatse een primitief, houten kapelletje. In een andere versie van de legende wordt het verhaal nog iets aangedikt: hier dreef het beeldje stroomopwaarts en deed men twee keer een poging het beeldje in 'Beers' te stallen.
Kanunnik Jan Daems van Nuenen liet in 1606 de eerste stenen kapel bouwen. Deze kapel is in 1649 op last van de Staten Generaal afgebroken en in 1854 door de parochie op de oude fundamenten herbouwd en in 1906 uitgebreid. Een witte trapgevel met schijnvoegen en een beeltenis van Maria met kind vormt de façade. De zuilen bij de ingang zijn afkomstig van het vroegere oxaal en later de orgeltribune van de Sint-Petruskerk. Op het dak staat een luiklok.
In de kapel staat een barokaltaar uit de schuurkerk, gemaakt door Walter Pompe in 1746. De ramen in het achterste gedeelte bevatten voorstellingen uit het leven van Maria die in 1947 geschilderd zijn door Jos van Dormolen. Het kleine beeldje van Maria van de Heilige Eik is een kopie van het originele 40 centimeter hoge beeldje dat in de Sint-Petruskerk wordt bewaard.
In de uitbreiding van de kapel zitten vier ramen van Albert Troost (1951) ter herinnering aan oorlog en bevrijding in Oirschot, en twee van Jacques Slegers (1983) ter herinnering aan de gevallenen van Oirschot en de Beerzen. Op 4 mei wordt bij de kapel de jaarlijkse dodenherdenking gehouden.
In het processiepark bevinden zich een grot van de Moeder der Smarten (Pieta) door J. Custers, Stratum (1911) en een kapelletje ter ere van Anthonis van Padua uit 1909. Deze zijn gebouwd op de resten van de toren van de Sint-Petruskerk die in 1904 instortte.
Verder staat er sinds 2002 een stenen kruisweg (1934) van de kunstenaar Mari Andriesse uit de kerk van O.L.V. Middelares aller Genaden in Vught, die in 2000 gesloten is.
Het voorste deel van de kapel is altijd geopend. Wie een kaarsje op wil steken, kan daarvoor in het achterste gedeelte terecht dat van zonsopgang tot zonsondergang geopend is. In de kapel zijn behalve waxinelichtjes en noveenkaarsen ook gedichtenbundels te koop. De kapel is eigendom van de Sint Petrusparochie en wordt onderhouden en beheerd door een groep vrijwilligers.
Van oudsher is de meimaand de drukste bezoekersmaand. Er vinden ook regelmatig erediensten plaats. Op Tweede Pinksterdag is er 's morgens bij goed weer een processie naar de Heilige Eik, gevolgd door een Heilige Mis in de openlucht.
Op de plek waar nu de veelbezochte kapel van de heilige Eik staat, groeide eens een eikenboom waarin herders, volgens een oude legende, een Mariabeeldje plaatsten wat zij vonden in het riviertje de Beerze. In 2006 is er, bij het 600-jarig bestaan van het bedevaartsoord, een jonge eikenboom geplant. Carel van der Hamsvoort schreef voor die gelegenheid een passende spreuk die nog altijd graag wordt aangehaald: "Een eik volgroeit door weer en wind, een mens door tegenslagen die hij overwint." In dat vertrouwen mogen we op deze bijzondere plek kracht en bemoediging ontvangen.
