Hongerdoek

De Hongerdoek 2023/2024 is gemaakt door de Nigeriaanse kunstenaar Emeka Udemba, die woont en werkt in Berlijn. De voorstelling is een collage van veel lagen uitgescheurde krantenknipsels. Nieuws, informatie, feiten en vervalsingen – laag voor laag scheurt en lijmt de kunstenaar deze fragmenten en componeert daaruit iets nieuws. Van een afstand schittert de aarde op de hongerdoek als een juweel in turkoois groen en blauw. In de warmrode omgeving strekken vier armen zich uit: door hun gestalte en kleur zijn het de armen van twee mensen van verschillende achtergrond en etnische afkomst.

(detail):
In Genesis zingt, als een gedicht, de tekst in zeven strofen over de wereld als een prachtige creatie, geschapen uit chaos:
"En God sprak .... Laat het zijn en het werd ..... Hij zag dat het goed was."
Dit geschiedde elke nieuwe dag.
Wijzelf zijn allemaal in een grotere orde betrokken bij het ritme van werk en rust.
Genesis vertelt ons over de schepping van de mens naar Gods beeld, mannelijk en vrouwelijk.
Na de schepping van de mens staat er: "God keek naar alles wat hij gedaan had: het was heel goed."
Scheppen betekent orde creëren uit chaos.
Psalm 104 zegt: "U vernieuwt het aangezicht van de aarde", en dat is een opdracht voor ons. Schade moet hersteld worden. De kosmos is niet voor eens en voor altijd af, maar wordt steeds opnieuw herschapen.
We lezen ook dat de mens niet het laatste werk van Gods schepping is. Pas met de ‘rustdag’, de sabbat, voltooit God zijn schepping.

Het verhaal van de opwekking van Lazarus is een opstandingsverhaal en past daarom heel goed in de tijd voor Pasen.
Lazarus is gestorven, maar komt lopend zijn graf uit. Over anderhalve week is Jezus gekruisigd en begraven, maar vinden we zijn graf leeg. Petrus zal dan de zwachtels zien liggen en de zweetdoek netjes opgerold.

Bij Lazarus zijn de ‘voeten en handen met zwachtels gebonden’ en ligt de zweetdoek nog om zijn gezicht. ‘Maak hem los en laat hem gaan’, is de opdracht van Jezus.

Dat is een opdracht, ook aan ons.

Hoe zijn wij, in onze eigen omgeving, de mensen nabij die gezwachteld worden door ziekte, door armoede, gezwachteld door overheid en samenleving, begraven in eenzaamheid?

Hoe reageren wij op een gezwachtelde aarde die bijna geen kant meer op kan? Wat doen wij om verlichting te brengen, aan de mensen om ons heen, aan de aarde waarop wij leven?

Klagen wij dan, net als Marta, die zegt: “Heer, als U hier was geweest, zou mijn broer nooit gestorven zijn?” Zeggen wij haar verwijtend na: “Het is toch Godgeklaagd, dat iemand zo moet lijden, dat mensen buiten moeten slapen, dat er een voedselbank nodig is, oorlog en geweld, een aarde die het niet meer bol kan werken!”

Mogen wij Jezus verwijten dat Hij niet dichtbij is?

Als wij het Evangelie een beetje kennen, moet ons duidelijk zijn dat Jezus niet ver weg is. Hij heeft ons zijn Geest gegeven, Hij is in ons…

Nee, het zijn de mensen, wij zijn het die afstand nemen van Hem, wij zijn het die mensen in de steek laten, aan hun lot overlaten. Wij zijn het die mensen verwaarlozen, niet zien staan. Wij zijn het die de aarde uitbuiten met onze manier van leven.

We zijn vaak, net als Marta, te druk bezig met dingen die minder belangrijk zijn. We zijn afgeleid van de Bron, herkennen de Geest van God, onze Schepper, niet meer.

“Lazarus, kom naar buiten!” Jezus zegt niet: ‘Ik haal je hieruit, ik kom je redden’. Nee, “Lazarus, kom naar buiten!” Hij moet zelf stappen zetten.

Zo moeten ook wij zélf stappen zetten als we het moeilijk hebben. We moeten zélf stappen ondernemen om de aarde minder te belasten.

“Maak hem los!” zegt Jezus tegen de omstanders. We kunnen het niet alleen. Wij kunnen niet bevrijd worden als onze omgeving ons niet bevrijd van de zwachtels die ons verlammen.
De aarde kan niet gered worden als we niet allemaal samen daaraan meewerken.

We mogen ons aangesproken voelen in dit opstandingsverhaal van Lazarus.
En we mogen nog eens goed kijken naar de rol van Maria, die vaak aan de voeten van Jezus zat, terwijl Marta druk bezig was.
Misschien mogen wij ook vaker dichter bij Jezus zijn, luisteren naar zijn Woorden, doen naar zijn daden.
Voor vrede onder mensen, voor het leven op aarde.





Laat ons bidden…

Jezus,
zoals Gij Lazarus tot leven wekte,
blinden de ogen opende,
doven liet horen,
lammen deed opstaan,
zo staat Gij voor ons.

Verlamd, doof en blind,
ja, zelfs dood zijn we,
voor uw Woord en uw nabijheid,
uw vertrouwen in ons.

Doe ook ons opstaan
en buitenkomen uit ons graf,
onze benauwenis,
om te geloven en te getuigen
dat Gij bij ons zijt,
hier en nu,
bij leven en bij dood.

Doe ook ons opstaan
en leven met elkaar
en met U,

om vreugde en vrede uit te dragen,
niet langer bang,
maar zeker dat Gij ons nooit in de steek laat.

Amen.

« Terug